NIZVODNO

KAKVA SU PRAVILA IGRE?
Bliska prošlost na području nekadašnje Jugoslavije obeležena lomovima, artikulisanjem društveno-
ideoloških protivstavova kao i naglim rezovima u međuljudskim odnosima i položaju pojedinca u borbi za
sopstveni opstanak, na jedan sasvim savremen i provokativan način ponovo je oživljena
u knjizi Nizvodno, romanesknoj porodičnoj hronici koja u vrtlogu vremena, kroz više generacija, prati
sudbine triju porodica – Cerovića, Grujića i Mandića.
Moto „Uspeli smo,/ živeli smo./ Uspećemo,/ umrećemo” koji na kraju romana izgovara Stevan Cerović,
glavni protagonist i simbolični nosilac svih onih nedaća i patnji sa kojima se susreće pojedinac u previru
istorije u doba Jugoslavenskog samoupravnog socijalizma, metaforično oslikava tragični susret čoveka sa
teretom prošlosti i teretom budućnosti.
Život Stevana Cerovića obeležava mučno traganje za korenima, za utemeljenjem i suštinom u jednom
konfuznom vremenu i prostoru između sopstvenih htenja i vernosti nasleđenoj i stečenoj ideologiji.
Isprepletane sudbine članova porodica Cerović, Grujić i Mandić, neharmonični porodični odnosi i
ideološki protivstavovi koji ostavljaju trajne posledice na sudbine svih junaka ove Priče, oblikuju
zamršenu slagalicu Života koja, ne slučajno, podseća na savremene Korene Dobrice Ćosića
i Prokletu avliju Ive Andrića.
Roman Nizvodno tako postaje još jedno autentično preispitivanje činjenica Istorije, ali istovremeno i onih
fundamentalnih ontoloških, egzistencijalnih i najintimnijih ljudskih drama koje su u velikoj meri
uslovljene upravo surovom „rukom” Prošlosti. U ovoj knjizi narativni pasaži usmeravaju se na 20. vek u

celosti – od Prvog i Drugog svetskog rata, ka utemeljenju komunizma, samoupravnog socijalizma, do
studentskih demonstracija1968. i svih predstojećih događaja, pa sve do 1993. godine, do smrti jedne od
junakinja romana, kojom se i ova kompleksna Priča završava.
Poput razotkrivene Pandorine kutije, roman tako čitaocima ostavlja otvorena pitanja:
Kakva su pravila Igre?
Da li krenuti Nizvodno ili Uzvodno?
I da li iz lavirinta Istorije ima suštinskog izlaska?